VĂN HÓA MỸ

Một trong những thay đổi đòi hỏi sự ứng biến và thích nghi cao khi định cư tại Mỹ - một quốc gia đa sắc tộc, đó là yếu tố văn hóa.

Mỹ là quốc gia đa sắc tộc nên văn hóa, xã hội, nhân sinh quan rất đa dạng và phong phú, nhưng nhìn chung vẫn có sự nhất quán do đó khi nhắc đến văn hóa Mỹ là ý nói đến nền văn hóa đại chúng.

Khi định cư ở Mỹ, bạn cần lưu ý một số đặc điểm nổi bật sau để nhanh chóng thích nghi với môi trường mới:

Văn hóa gia đình
Trong văn hóa gia đình ở Mỹ đề cao tính tự tập, các thành viên dù có mối quan hệ chặt chẽ với gia đình và cộng đồng, nhưng mỗi cá nhân đều phải tập cho mình thói quen tự lập ngay từ khi còn bé.

Ví dụ như các em phải tự đến trường và về nhà bằng xe buýt (school bus), mỗi ngày đều có giờ tự học ở trường...

Song song đó, đề cao tính cá nhân và nhân quyền nghĩa là mỗi thành viên trong gia đình đều được tôn trọng và được đảm bảo về quyền bình đẳng con người. Nhiều người Việt khi định cư ở Mỹ  bày tỏ e ngại khi điều này sẽ tạo nên tính ích kỉ và ảnh hưởng đến truyền thống kính trên nhường dưới của văn hóa Á Đông. Nhưng, thật ra các tập tính trên khiến cho mỗi cá nhân tự ý thức hơn về sự tôn trọng bản thân và qua đó sẽ biết cách tôn trọng người khác. 

Văn hóa ứng xử, giao tiếp

Cách xưng hô:  cách viết tên ở Mỹ được viết như sau tên trước sau đó đến tên đệm và họ. Ví dụ: tên ở Việt Nam là Nguyễn Văn A ở Mỹ sẽ được viết là A Văn Nguyễn.  Trong cách xưng hô trang trọng lịch sự của Mỹ sẽ gọi tên họ (last name), nếu là nam sẽ được gọi Mr + họ, nếu là nữ đã kết hôn là Mrs và chưa kết hôn là Miss hoặc gọi chung khi không phân biệt đã kết hôn hay chưa là Ms. Bên cạnh đó, nếu người đó có học vị, thì gọi theo học vị, ví dụ như là người có bằng thạc sĩ hay tiến sĩ (M.D, Ph.D) gọi là "Dr." (Doctor) hoặc giáo sư  là Professor" (Prof.) Trong trường hợp thân mật, có thể gọi tên riêng.

Sự thẳng thắn: mặc dù ở Mỹ rất đề cao tính chuyên nghiệp và lịch thiệp, nhưng sự thẳng thẳng thắn còn quan trọng hơn. Người Mỹ luôn thích trao đổi và nhận xét thẳng thắn, nhưng đi cùng sự tôn trọng, họ không thích sự vòng vo và điều đó đó giúp giải quyết vấn đề mà không tốn quá nhiều thời gian, xa rời vấn đề hay cần đến bên thứ ba. Khi  định cư ở Mỹ, bạn sẽ cảm thấy sự thắng thắn này rất cần thiết trong cuộc sống ở đất nước công nghiệp này.

Phong thái thoải mái: trong giao tiếp người Mỹ luôn tạo ra phong thái thoải mái mang đến  sự cởi mở và chân tình hơn để các vấn đề được mở rộng, họ không thích sự dè dặt lẫn nhau. Đặc biệt là họ không quá đặt nặng các lễ nghi xã hội miễn sao trong các mối quan hệ có sự tôn trong lẫn nhau. 
Ngôn ngữ cơ thể: ngôn ngữ cơ thể là một trong những yếu tố tạo nên văn hóa Mỹ, đôi khi còn quan trọng hơn ngôn từ giao tiếp. Điều này được thể hiện qua cách bắt tay, cách đứng, ngồi, nét mặt, khoảng cách đứng khi giao tiếp... “Ngôn ngữ có thể nói dối nhưng ngôn ngữ cơ thể luôn luôn nói thật” (Allan Pease tác giả cuốn sách The Definitive Book of Body Language và Why Men Don’t Listen and Women Can’t Read Map)

Văn hóa công sở

Coi trọng thời gian: trong xã hội Mỹ, vấn đề thời gian luôn được đặt hàng đầu và trong công việc đây là quy tắc vàng. Nếu định cư ở Mỹ, bạn sẽ thấy mọi thứ được tính trên từng chi tiết của thời gian từ các phương tiện đi lại đến giờ giấc cá nhân của mỗi người. Vì thế, cần lưu ý sự đúng giờ trong các cuộc hẹn, giờ họp hành ở Mỹ.

Tính độc lập: trong các cuộc thảo luận, người Mỹ luôn thích sự độc lập. Họ khuyến khích các thành viên nên tích cực nêu lên chính kiến và bảo vệ chính kiến của bản thân. Ngoài ra, trong công việc, họ xu hướng đặt câu hỏi và trả lời, cũng như phân tích để giải quyết vấn đề. Lưu ý, điều này khác với độc đoán, bảo thủ.

Sự canh tranh và hợp tác: văn hóa Mỹ luôn coi trọng thành quả đạt được. Trong môi trường làm việc luôn tạo ra sự cạnh tranh để giúp nhân viên có tính cầu tiến, nhưng ở Mỹ đa số là làm việc theo nhóm (team work) để hợp tác cùng nhau đạt mục tiêu.
 
Văn hóa nơi công cộng

Cảm ơn, xin lỗi, vui lòng: Nếu định cư ở Mỹ bạn sẽ phải dùng từ: cảm ơn, xin lỗi và vui lòng (please) nhiều nhất. Điều này không phải là sự khách sáo mà thể hiện phép lịch sự tối thiểu mà một người phải có trong văn hóa Mỹ.

Xếp hàng: dù bạn đi đến bất cứ đâu, ở độ tuổi, giới tính, địa vị nào, bạn cũng phải xếp hàng để chờ đến lượt như mọi người.

Tiết kiệm: khác hẳn với nhiều suy nghĩ, những người sống ở “trung tâm kinh tế Thế Giới” rất tiết kiệm. Nếu đi ăn nhà hàng tự chọn (buffee) thì họ chỉ lấy vừa đủ lượng thức ăn mình có thể ăn, họ thường mua sắm vào mùa giảm giá (sale off) hoặc chờ các ngày siêu giảm giá như ngày thứ 6 đen (Back Friday) và sử dụng các phương tiện công cộng hoặc xe đạp, đi bộ để tiết kiệm nhiên liệu.

Tôn trọng các quy định và pháp luật: Người Mỹ rất có ý thức tự giác tuân thủ các quy định và luật pháp điều này thể hiện rõ nhất trong văn hóa giao thông. Mặt khác, các mức phạt trong quy định, pháp luật của Mỹ thường rất cao và đối với luật là không có sự khoan nhượng.

Tiền boa (tipping): đây là một thói quen hình thành nên nét văn hóa thể hiện sự lịch sự và thân tình của người Mỹ. Khi sử dụng các dịch vụ như nhà hàng, khách sạn, taxi...bạn nên trả tiền boa (tipping) cho họ vì đã phục vụ mình. Có nhiều nơi, họ không tính phí phục vụ vào hóa đơn để bạn tự quyết định số tiền đấy theo chất lượng mà bạn cảm nhận được. Thông thường, mức phí phục vụ là khoảng từ 5 - 15% trên tổng hóa đơn.